ભારતના ડિજિટલ પેમેન્ટમાં UPIનો હિસ્સો વધીને 83% થયો : RBI રિપોર્ટ

RBI દ્વારા એક રિપોર્ટમાં માહિતી આપવામાં આવી છે કે, ભારતની ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલીમાં યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI) નો હિસ્સો 2024 સુધીમાં વધીને 83 ટકા થયો છે, જે 2019 માં 34 ટકા હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન UPI 74 ટકાના ચક્રવૃદ્ધિ સરેરાશ વૃદ્ધિ દર (CAGR) થી વધ્યો છે. 

સમીક્ષા સમયગાળા દરમિયાન RTGS, NEFT, IMPS, ક્રેડિટ કાર્ડ અને ડેબિટ કાર્ડ જેવી અન્ય ચુકવણી પ્રણાલીઓનો હિસ્સો 66 ટકાથી ઘટીને 17 ટકા થયો હોવાનું રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના અહેવાલમાં જણાવાયું છે.

રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, UPI દેશની ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલીને આગળ વધારવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે. આનું કારણ UPI ના ઉપયોગમાં સરળતા છે.

વ્યાપક સ્તરે, UPI ટ્રાન્ઝેક્શન વોલ્યુમ 2018 માં USD 375 કરોડથી વધીને 2024 સુધીમાં USD 17,221 કરોડ થવાની ધારણા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, વ્યવહારોનું કુલ મૂલ્ય રૂ. 5.86 લાખ કરોડથી વધીને રૂ. 246.83 લાખ કરોડ થયું છે.

અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં UPI વોલ્યુમ અને મૂલ્યમાં 89.3 ટકા અને 86.5 ટકાના CAGR દરે વધારો થયો છે.

P2P (વ્યક્તિ-થી-વ્યક્તિ) અને P2M (વ્યક્તિ-થી-વેપારી) બંને વ્યવહારો UPI ની સુરક્ષિત અને વાસ્તવિક-સમયની ચુકવણી ક્ષમતાઓનો લાભ લે છે, જેનાથી વ્યક્તિઓ અને વ્યવસાયોને પરંપરાગત અને સમય માંગી લેતી પદ્ધતિઓ પર આધાર રાખવાની જરૂરિયાત દૂર થાય છે. કોઈપણ મુશ્કેલી વિના નાણાકીય વ્યવહારો કરો.

UPI P2M વ્યવહારોનું પ્રમાણ UPI P2P વ્યવહારોના પ્રમાણ કરતાં વધી ગયું છે. જોકે, UPI P2P વ્યવહારો હજુ પણ મૂલ્યમાં UPI P2M વ્યવહારો કરતાં વધુ છે.

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારતમાં ડિજિટલ પેમેન્ટમાં જોરદાર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, જેમાં UPIનો જબરદસ્ત વિકાસ થયો છે અને વધુ ડિજિટલ પેમેન્ટ વિકલ્પો ઉપલબ્ધ થયા છે. ફક્ત 2024 માં, ભારતમાં 208.5 અબજ ડિજિટલ ચુકવણી વ્યવહારો નોંધાયા હતા.