જાતિ વસ્તી ગણતરી: મોદી સરકારે મુખ્ય વસ્તી ગણતરીમાં જાતિ વસ્તી ગણતરીનો સમાવેશ કરવાનો નિર્ણય લીધો

બુધવારે દિલ્હીમાં પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં મળેલી કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળની બેઠકમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા. કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કેબિનેટ બેઠક બાદ કેન્દ્ર સરકારે લીધેલા નિર્ણયોની માહિતી આપી. આ બેઠકમાં સરકારે દેશભરમાં જાતિગત વસ્તી ગણતરી કરાવવાનો પણ નિર્ણય લીધો છે.

હકીકતમાં, વિરોધ પક્ષો, ખાસ કરીને કોંગ્રેસ, 2024ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા જ તેને મુદ્દો બનાવી રહ્યા હતા. હવે કેન્દ્ર સરકારના જાતિગત વસ્તી ગણતરીના આ નિર્ણય બાદ વિપક્ષ તરફથી પણ પ્રતિક્રિયાઓ આવવા લાગી છે. જોકે, જાતિ વસ્તી ગણતરી અંગે કેબિનેટ દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયની માહિતી આપતાં અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું કે કોંગ્રેસ સરકારોએ જાતિ વસ્તી ગણતરીનો વિરોધ કર્યો હતો. 1947થી કોઈ જાતિ વસ્તી ગણતરી થઈ નથી. જાતિ વસ્તી ગણતરીને બદલે, કોંગ્રેસે જાતિ સર્વેક્ષણ કરાવ્યું. યુપીએ સરકાર દરમિયાન, ઘણા રાજ્યોએ રાજકીય દ્રષ્ટિકોણથી જાતિ સર્વેક્ષણો કર્યા હતા.

તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે કોંગ્રેસ સરકારો આજ સુધી જાતિગત વસ્તી ગણતરીનો વિરોધ કરે છે. આઝાદી પછી, જ્યારે પણ દેશમાં વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવી છે, ત્યારે જાતિઓની ગણતરી કરવામાં આવી નથી.

વર્ષ 2010 માં, તત્કાલીન વડા પ્રધાન સ્વર્ગસ્થ ડૉ. મનમોહન સિંહે લોકસભામાં ખાતરી આપી હતી કે કેબિનેટમાં જાતિગત વસ્તી ગણતરી પર વિચાર કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ એક કેબિનેટ ગ્રુપની પણ રચના કરવામાં આવી. જેમાં મોટાભાગના રાજકીય પક્ષોએ જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની ભલામણ કરી હતી.

આમ છતાં, જાતિગત વસ્તી ગણતરીને બદલે, કોંગ્રેસ સરકારે SECC તરીકે ઓળખાતા સર્વેક્ષણનું આયોજન કરવાનું યોગ્ય માન્યું. કોંગ્રેસ અને ઇન્ડી ગઠબંધન પક્ષોએ જાતિ વસ્તી ગણતરીના મુદ્દાનો ઉપયોગ ફક્ત તેમના રાજકીય લાભ માટે કર્યો.

બંધારણના અનુચ્છેદ 246 ની યુનિયન યાદીના ક્રમાંક 69 માં વસ્તી ગણતરીનો વિષય ઉલ્લેખિત છે અને તે એક કેન્દ્રીય વિષય છે. જોકે, ઘણા રાજ્યોએ સર્વેક્ષણો દ્વારા જાતિગત વસ્તી ગણતરી હાથ ધરી છે. જ્યાં કેટલાક રાજ્યોમાં આ કામ સરળતાથી પૂર્ણ થયું છે. તે જ સમયે, કેટલાક અન્ય રાજ્યોએ રાજકીય રીતે પ્રેરિત અને બિન-પારદર્શક રીતે સર્વેક્ષણ હાથ ધર્યું. આ પ્રકારના સર્વેએ સમાજમાં ભ્રમ ફેલાવ્યો છે.

તેમણે વધુમાં કહ્યું કે આ બધી પરિસ્થિતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને અને આપણું સામાજિક માળખું રાજકારણના દબાણમાં ન આવે તેની ખાતરી કરવા માટે, જાતિઓની ગણતરીને સર્વેક્ષણને બદલે મૂળ વસ્તી ગણતરીમાં સામેલ કરવી જોઈએ. આનાથી સમાજ આર્થિક અને સામાજિક રીતે મજબૂત બનશે અને દેશ પણ અવિરત પ્રગતિ કરતો રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં રાજકીય બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ નિર્ણય લીધો છે કે આગામી વસ્તી ગણતરીમાં જાતિઓની ગણતરીનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. આ દર્શાવે છે કે વર્તમાન સરકાર દેશ અને સમાજના એકંદર હિતો અને મૂલ્યો પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છે.

વૈષ્ણવે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આ પહેલા પણ જ્યારે સમાજના ગરીબ વર્ગ માટે 10 ટકા અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી, ત્યારે પણ સમાજના કોઈપણ વર્ગમાં કોઈ તણાવ નહોતો.